M & C
  Elazığ Lehçesi-Harput Ağzı
 

SÖLİLER BİZDE

Tencereye guşhana, ahır bizde köm
Eriğe aluça, kümese de pin
Dantele tentene, bademe payam
Topaca da mozik söliler bizde
Sebze fidesine sadır, iğdeye pişot
Demine bayahıt, mısıra lazut
Merdiven ayahçah, kazan da beroş
Bulaşık bezine tehne söliler bizde
Perçemin adı porik, kediye pısik
Sokaklar zuvahtır, oğlak da gıdik
Çok küçük parçanın adı da kırtik
Karışık saça gıjik söliler bizde
Geçen yıla bıldır, parçaya pırçik
Gaz lambasına dindik, kuyruğa poçik
Mantara göbelek, salyaya şorik
Taklaya dıngıla fıstik söliler bizde
Koşmak segürtmektir, omuz ise çin
Ekin yığını pırnat, bohça da çıhın
Ağabeye gakgo, tabağa sehen
Yufka ekmeğine fetir söliler bizde

Fethiye GÖNÜLTAŞ


 

Kısa metinlerle sizlerle tatlı bir zaman yaşatmak istiyoruz...
 

 

* Hırhırik, mornik, kesirik, pekinik, huseynik, köylerimiz merkeze.

  Hoş mığı zenteriç iki hoh ve kinederiç köylerimizin ise, direk cenab-ı Allah'a bağlı olduğunu bilimidiniz.

* Heç tanumaduğunuz bir erkek:

a-) Eğer ki oturduğu yerde en az iki iskemble işgal edise,
b-) Herhangi bir içeceği şişeden bardağına doldurduhdan sonra şişede galanını gafaya dikise,
c-) Yolda yürüken gendisi garısı beş metre arhada yürise, o şahsın yüzde yüz Elazığ'lı olduğunu bilimidiniz.

* Perçençlilerin Dutları
   Şüşnazlıların elmaları degene gadar herkese selam verdüğünü dutlar ve elamalar değdükten sonra herkesten selam kestiğini bilimidiz...
 
***   Karpatların Maradonası Corç Haci'nin anasının romen babasının İstanbul Laleli esnaflarından Elaziz'li eski otobüsçü ternebi Hüsen olduğunu bilimidiz.
   


Bir Reklam :

- Gocam Yeşildere zukağına tahıli. Her gece eve gan beran içinde geli.
Ne kadar yıhasam gömlekteki gan lekelerini çıharamim. Neden?

- Merdane matiği dene densüz. Hem gan lekesinden hem de herifden gurtulursun.

MERDANA MATİK İnatçı heriflere kesin çözüm. Merdane Matik şimdi " Yaş Çubuk" hediyeli. Kaynak: Konuşan Elaziz

 
HALID EMMİ

 

Dünyaca ünlü atıcımız Sayın Avcı Halıd Emmi, Harput'un ve civar köylerin av merkalısı gençleriyle av yaparken; bir iki ıskaladığını gören gençler,

* Halıd emmi eskisi gibi atamısın herhalde demişler.
Bu söze işgirlenen Halıd emmi sinirlenerek,
* Ulan senin ağzın ne söli oğlum ne demek eskisi gibi. Eskiden nedisem şimdi de oyum oğlum dalgamı geçisin it oğlu it. Uçanın, gaçanın, sürünenin gözünün elifinden vururum. Yeterki dünya gözünner bir görem.
Demiş. Halıd emmi'nin eyce kızdığını sezen diğer bir genç;
* Halıd emmi en iyi atarsın inanimde ya tüfeğin menzili yetişmezse.
Demesinden, Halıd dayı eyce zıvanadan çıkmış.
* "Hastır ulan" demiş. İsterse göğün yedi gat üsgeginden uçsun o fişeğe, saçmayan halıd guveti verim daaaaa.......
Tam o sırada gökte uçan bi kuşa işaret eden diğer bir genç,
* Halıd emmi ahanda uçi sıkısa öldür deyince Hama guşa doğru tüfeğini doğruldan HAlıd emmi o hırsnan daha doğru dürüst nişan almadan arha arhasına iki fişek seplemiş. Ama kuş bahamısın demeden uçmu ki Halıd emmi;
* gördüz yiğen nasıl gözünün elifine vurdum deyince..... Gençler hep bir ağızdan;
Di get baba sende nası vurdun hemi daha uçi hayvan
Halıd emmi
* Eyiki siz söylisiz oğlum. Adı üstünde heyvan öldüğünü bilimi...

Bir adet Seyirlik FIKRA

- Sizinki Gavuşi de Benimki Niye Gavuşmi

- Palu'lunun alacağı olan adam, borcunu ödeyemeden ölür. Bizim Palulu alacağını alamadığı için son derece kızgındır. Kızgınlığını belirtmek için her nereye getse ölen adama küfür etmektedir. Duyan arkadaşları Paluluya:
- "Ula gardaşım ayıpdır. Niye küfür edisin? Nasıl olsa gavuşmi."
Palulu biraz düşünür ve:
- "Ula siz ölenin arhasından Fatiha ohuyup, elizi yüzüze sürisiz, o gavuşi de, benim ettiğim küfürler niye gavuşmi? demiş... 

          MANİLER              

Hacı Bey bindirdi bizi arabaya
Güvendik götürür diye bizi Ankara’ya
Ne bilelim çingeneyle poz verecek kameraya
Aman yenge duymasın, sonra yıkar falakaya.

Bayanlar yolluk yapmış, pastayla çörek,
Otobüse sığmadık, gurban, araya yolluk serek,
Samanpazarında güldürmedi bizi felek,
Otobüsün önünede cam güzeli ÖZK gerek.

 

Gurbetten uzağız, hasret kaldık sılaya,
Aybaşından evvel çıktık, ceplerimiz kaldı yaya,
Bunun için göz koyduk kızlardaki pastaya,
Meteliksiz ayıp ettik spiker Feza’ya

 

Elazığ’dan çıktık yola,
Sazlar ve hanendeleri dizdi başkan boya,
Ankara’ya gelip girdik samanlığa,
Bulamadık girelim bir hemamlığa.
Kulağımızda inledi müzik sesleri,
Hergün gezdik gurbet elleri,
Bütün gün arkadaşlar neşeli,
Sende gel gir bizim gruba hey deli!...

 

Dedikleri Samanpazarı Samanpazarı,
Bizlere değdi kem göz nazarı,
Nedense ilk gün yedik azarı,
Herşeye ragmen, güzeldi hatıraları.

 

Samanpazarı, Samanpazarı,
Gönül bağı göz nazarı,
Saman gibi savurdu,
Bizi bozgun rüzgârı.

 

Samanpazarı’ndan aldım bir çuval saman,
Dört geceyi uyumadık, kalmadı zaman,
Üstelik bozuldu Maltepe’de bizim Man,
TKİ’ye yetiştirsin taksiler, bizi heman.
Yetişti TKİ’ye tüm kadro heman,
Çabuk traş olun az kaldı zaman,
Yemek önemli değil, akortlara bakın heman,
Mahçup olmayalım Vakıf’a aman ha gurban.
Hanendeler salonda aldı yerini,
Sazlar iyi çaldı Rast peşrevini,
Camekanlar kapalı alamadım sesini,
Bağlama gurban sol elini.
Unuttu başkan kadroyu, konuşmaktan,
Bayanlar çok yoruldu ayakta durmaktan,
İzin verelim kadroya geçmesin zaman,
Düşüp bayılan olur, ayıp olur o zaman.

 

Biri dedi; ah balaaaam...
Sende gel buna dayan,
Oradan birisi; buradaymış hocam,
Veee.. bide baktık ki; ula bu bizim Ednan,
Ednan dedi ah gurban...
Sazlar dedi vay anaaaam,
Dem vurdu gırnatacı Hasan;
Sende gel bu sese dayan.

 

Havada turna, Mustafa’da zurna,
Samanpazarı’nda yok yıkanacak kurna,
Şimdi size de bit düşer,
Aman yanımızda durma.
Ruhi bade spiker olmuş,
Bu dertten sararıp solmuş,
TRT’ye girecek diye,
Yaştan mahkemelik olmuş.

 

Ah ÖZK, ÖZK,
Başkandan torpillisin
satarsın bize caka,
Bu kafayla notistliğe heveslenme
Vallahi senin sonun aynen SSK

ELAZIĞ LEHÇESİYLE SÖYLENEN KELİMELERİN ANLAMLARI

Anıkom Annem
Ayancah Merdiven
Ayınmah Uyanmak, kendine gelmek.Farketmek,sezmek. Bir zarara uğrayacağını anlayıp önlemek
Baboş Yiğit, delikanlı,çocuk ve gençlere sevgi ifade eden hitap.
Basduh Pestil, Üzüm yada Dut şırasından yapılır. Erik ezmesindende yapıldığı olur. Bağ-nişe-erük basduğu gibi isimlere ayrılır.
Bıldır Geçen Yıl.
Bibi Hala
Cısdıbıldah Çırıl çıplak.
Cıncıh Temiz, çok temiz.
Çağa Çocuk.
Çağam Yavrum, çocuğum.
Çüt Çift, iki kişi beraber.
Densüz Akınsız, izansız, münasebetsiz.
Devresü Ertesi.
Diyesin Acaba.
Diyeze/Eze Teyze.
Dönbek Darbuka
Dutunu Dut'un çukur taş içinde dövülüp un haline getirilmiş hali.
Enselemek Kovalamak.
Erçel Yaramaz, huysuz çocuk.
Erişte Makarna gibi kesilip, çorbası yapılan kurutulmuş hamur.
Eşgere Aşikar, açık.
Evermek Evlendirmek.
Eyreti İyreti, emanet.
Farşımalamat Gizli yapılan bir işin açığa çıkması. Rezil olmak.
Gakgo Ağabey, büyük kardeş.
Gakgoş Abi, kardeş anlamında hitap.
Garnağıssi Karın ağrısı (Beddua)
Garış Beddu'a. Garış vermek: Beddu'a etmek.
Gaynata Kayın baba, kayın peder.
Gıggılik Tepe, zirve, en uç yükseklik.
Gırnata Kılarnet.
Gişi Koca, eş.
Gurabiye Bisküvi, kuru pasta. Gurabiye çocuğu: Kibar, nazik.
Gurut Suyu süzülmüş yoğurtun kurutulmasıyla yapılan bir yemek malzemesi.
Güvegi Damat.
Gövüllenmek Sevdalanmak.
Hımik Burnundan, genizden konuşan.
Hıllike Giyimine özen göstermeyen.
Horata Laf söz..
Horata etmek Laflamak.
İsot Biber
İtürmüşüm Unutmuşum.
Kırtik 1- Pek az, azıcık. 2- Kullanılmakla az bir parça kalmış sabun. (Bir kırtik kalmış)
Kortik Çukur.
Gumbik Küçük tümsek.
Küvre Sünnet olan çocuğu kucalayan.
Loğ Dam toprağını şıkıştırmakta kullanılan taş silindir.
Makaraları koyvermek Topluca gülmek.
Mahna Bahane.
Mezre/Mezire Mezra, Şehir Harput'ta iken şimdiki Elazığ'ın yerinin adı. Yakın zamana kadar, Harputlular ve çevre köylüler Elazığ'a mezre veya Mezzire derlerdi.
Mıkayyet olmak Sahip çıkmak, sahip olmak.
Mıhaşer/Mıkaşer Kabuğu çıkarılmış ve iki parçaya ayrılmış kara nohut. Erişte çorbasına konulur.
Mozik Topaç.
Orcik Cevzili sucuk. Üzüm şırasından yapılan bulamaca, ipe dizilmiş ceviz badem içi dizisi birkaç defa batırılıp kurutularak yapılır.
Örken Kalın ip halat.
Ösgemek Özlemek
Pırçikli Havuç.
Pirpirim 1- Semizotu. 2- Çok yaşlı yada düşkün kişi.
Sufat Surat, sima.
Sitil Bakraç, kova.
Şeve Camdan yapılmış bilezik.
Şeve gırmah Hareketli, edalı ve işveli bir şekilde oyun oynamak.
Şılombu patlatmak Gaz yapmak, osurmak, yellenmek.
Taka Duvarda yapılmış kapaksız küçük dolap.
Tavlanmah Şişmanlamak.
Tavlu Şişman.
Tevekkeli Akılsız, saf, sehlük.
Tump İki tarla arasındaki sınır belirleyen toprak yükseklik
Tosbağa Kamlunbağa.
Usulcanah Yavaşca, sessizce.
Utmah Oyunda yada kumarda kazanmak.
Utuzmah Oyunda yada kumarda kaybetmek.
Ürkütmek 1-Hayvanı korkutup kaçırmak. 2-Çalmak aşırmak.
Üsgüre Derin çorba kasesi.
Yatsı Mehli Yatsı namazı vakti.
Yalavuz Yalnız
Yarennik Şaka.
Yarennik etmek Şakalaşmak.
Zokah/Zuvah Sokak.
Zurba Kuş sürüsü. Sürü. Kalabalık..
 

Katkılarından dolayı Sayın İ.Ekrem KATI'ya Teşekkür ederiz.

 
 
 
www.murat-ceylan23.tr.gg
MEVZU-U BAHİS ELAZIĞ'SA GERİSİ TEFERRUATTIR!
 
 

*** www.murat-ceylan23.tr.gg ***
Bu web sitesi ücretsiz olarak Bedava-Sitem.com ile oluşturulmuştur. Siz de kendi web sitenizi kurmak ister misiniz?
Ücretsiz kaydol